Środki ochrony osobistej w kategorii ochrona głowy stanowią bardzo istotny rodzaj ochrony osobistej. Głowa należy do części ciała najbardziej narażonych na uszkodzenia i urazy podczas większości rodzajów aktywności zawodowej.

Podstawowe zastosowania hełmów ochronnych - pełniących bardzo istotną funkcję w zakresie ochrony osobistej, to:

• zabezpieczenie przed przebiciem w celu skutecznej ochrony czaszki,
• amortyzacja dzięki skorupie i zamocowanej więźbie pochłaniającej energię uderzenia spadającego ciała obcego,
• odchylenie toru lotu spadającego przedmiotu z kierunku prostopadłego do szczytu głowy w celu minimalizacji efektu uderzenia.

Norma EN397 określając własności ochronne hełmów ochronnych stawia wiele wymagań dotyczących określonych cech przemysłowych hełmów ochronnych, takich jak wymagania co do:

• Materiałów użytych do produkcji,
• Parametrów konstrukcyjnych,
• Odporności na przebicie,
• Odporności na działanie wysokiej temperatury i otwartego płomienia,
• Stopnia amortyzacji, itd.

Hełmy specjalne mogą ponadto spełniać dodatkowe wymagania w zakresie odporności na boczne zgniatanie (oznaczenie LD), działanie odprysków stopionego metalu (oznaczenie MM), właściwości elektroizolacyjnych (oznaczenie 440V AC) itp.

Jedynie prawidłowy dobór hełmu ochronnego zapewnia skuteczną ochronę głowy, z tego też względu dobierając określony hełm należy rozważyć następujące czynniki:

Zakres możliwości dostosowania obwodu więźby oraz wysokości noszenia do wymiarów głowy użytkownika,

Zakres temperatur występujących na danym stanowisku pracy, warunkujący przynależność hełmów do jednej z poniższych kategorii:

• podstawowa - zakres temperatur -10 do +50oC. Nie wymaga szczególnego oznakowania hełmu,
• do stosowania w niskich temperaturach - zakres temperatur od -20oC. Oznaczenie na hełmie to napis „-20oC”,
• do stosowania w bardzo niskich temperaturach - zakres temperatur od -30oC. Oznaczenie na hełmie to napis „-30oC”,
• do stosowania w bardzo wysokich temperaturach - zakres temperatur do +150oC. Hełmy oznaczane za pomocą napisu „+150oC”.

Skuteczna ochrona jest również warunkowana innymi czynnikami eksploatacyjnymi, warunkującymi zachowanie zdrowia i bezpieczeństwa użytkownika.

Wykaz norm dla grupy ochrona głowy

EN397

Przemysłowe hełmy ochronne.

Norma przedstawia wymagania dotyczące właściwości oraz znakowania przemysłowych hełmów ochronnych. Ustala wymagania konstrukcyjne, wymagania obowiązkowe oraz dodatkowe dotyczące parametrów ochronnych. Określone są metody badań obowiązkowych i dodatkowych dla przemysłowych hełmów ochronnych.

Według wytycznych normy każdy hełm musi posiadać oznakowanie wytłoczone lub nadrukowane zawierające następujące informacje:

• Numer niniejszej normy europejskiej,
• Nazwę lub znak identyfikacyjny producenta,
• Rok i kwartał produkcji,
• Typ hełmu,
• Rozmiar lub zakres rozmiaru,
• Oznaczenie materiału skorupy.

Dodatkowe informacje takie jak instrukcje lub zalecenia regulacji, montażu, użytkowania, czyszczenia, dezynfekcji, konserwacji, przeglądu i składowania, definiuje instrukcja użytkowania.

EN812

Przemysłowe hełmy lekkie.

Norma określa wymagania fizyczne dotyczące parametrów ochronnych, metody badań oraz wymagania znakowania dla przemysłowych hełmów lekkich.

Hełmy te są przeznaczone do ochrony użytkownika przed uderzeniami głowy w przedmioty twarde i nieruchome z taką siłą, która może spowodować rozdarcie skóry i inne powierzchniowe rany. Zakres użycia ograniczany jest z reguły do użytkowania wewnątrz obiektów.

Hełmy lekkie nie są przeznaczone do ochrony przed skutkami uderzeń, upadków przedmiotów lub przed zawieszonymi bądź poruszającymi się ładunkami.

Nie należy mylić hełmów lekkich z hełmami ochronnymi dla przemysłu wyszczególnionymi w normie EN397.

EN14052

Wysokoskuteczne przemysłowe hełmy ochronne.

Norma określa wymagania dotyczące parametrów fizycznych i ochronnych oraz badanie i znakowanie dotyczące hełmów przemysłowych o podwyższonych parametrach ochronnych. Hełmy przemysłowe o podwyższonych parametrach ochronnych, jak podano w niniejszej normie są przeznaczone do ochrony użytkownika przed urazami mózgu, pęknięciem czaszki lub urazami karku, które mogą być spowodowane przez obiekty spadające lub uderzające. Niniejsza norma zawiera wymagania obowiązkowe, które mają zastosowanie do wszystkich hełmów przemysłowych o podwyższonych parametrach ochronnych oraz wymagania dodatkowe, opcjonalne, dotyczące parametrów ochronnych, które mają zastosowanie, gdy zostaną specjalnie wskazane przez producenta hełmu.

EN50365

Hełmy elektroizolacyjne do prac przy instalacjach niskiego napięcia.

W normie podano wymagania odnośnie do właściwości elektrycznych i nieelektrycznych hełmów z materiałów elektroizolacyjnych - używanych przy pracach pod napięciem lub w pobliżu części czynnych instalacji elektrycznych napięcia przemiennego o wartościach nie przekraczających 1000 V lub napięcia stałego o wartościach nie przekraczających 1500 V.

Ustalono badania nieelektryczne, np. oględziny oraz sprawdzenie wymiarów i konstrukcji. Ustalono badania elektryczne hełmów. Określono procedurę pobierania próbek. Podano instrukcje użytkowania, wymagania dotyczące znakowania i pakowania.

Strefa zagrożenia wybuchem

ATEX (od fr. Atmosphères Explosibles) – dyrektywa Unii Europejskiej (akt prawny), definiująca wymagania zasadnicze, jakie musi spełniać każdy produkt, przeznaczony do stosowania w strefach zagrożonych wybuchem.

Strefa zagrożenia wybuchem jest to strefa, w której w wyniku powstania mieszaniny wybuchowej może powstać stan zagrożenia wybuchem. W strefie tej pracownicy muszą nosić odpowiednie środki ochrony indywidualnej.

Miejsca, gdzie występuje atmosfera wybuchowa, są szczególnie groźne z punktu widzenia potencjalnych zagrożeń dla pracownika. Elektryczność statyczna może stanowić istotne źródło zapłonu w strefie zagrożenia wybuchem, co może prowadzić do wielu ciężkich wypadków przy pracy, w tym o skutkach śmiertelnych.

Środki ochrony indywidualnej przewidziane do użytku w strefie zagrożenia wybuchem powinny być tak zaprojektowane i wykonane, aby nie mogły być źródłem iskry lub łuku elektrycznego spowodowanych elektrycznością statyczną lub uderzeniem i mogących spowodować zapłon mieszanki wybuchowej.

Stosuje się następującą klasyfikację pomieszczeń i przestrzeni zewnętrznych zagrożonych wybuchem: